Co to jest niż genueński? Taki niż doprowadził w Polsce do powodzi w 2024 roku

Niż genueński to zjawisko meteorologiczne, które potrafi siać spustoszenie. To układ niskiego ciśnienia, tworzący się w rejonie Morza Śródziemnego, a dokładnie nad zatoką Genueńską – stąd nazwa. Powstaje, gdy nad wyjątkowo ciepłe wody (teraz mające aż 28-30 stopni Celsjusza) napływa zimne powietrze. Różnica temperatur sprawia, że powstają potężne burze, a następnie wilgotny niż, który potrafi przynieść nad Europę Środkową intensywne opady.

Zobacz: Ogromne opady w środku lata! Prognoza dla Polski może przerażać. To za sprawą niżu genueńskiego

Tak jest i tym razem. Prognozy mówią, że w ciągu kilku dni spadnie w Polsce nawet 100-200 mm deszczu, czyli tyle, ile przeciętnie przez całe lato. Szczególnie zagrożone są województwa śląskie, małopolskie, podkarpackie, a także części Mazowsza i centrum kraju.

- Pracujemy tak, aby te selektywne kontrole były jak najmniej uciążliwe z punktu widzenia osób legalnie poruszających się po terenie Unii Europejskiej – brzmią komunikaty służb, ale prognozy pogodowe nie pozostawiają złudzeń – łatwo może dojść do lokalnych podtopień.

Najbardziej intensywny okres opadowy ma przypaść na środę, czwartek i piątek. IMGW ostrzega:

„W poniedziałek burzom na południowym wschodzie mogą towarzyszyć silne, nawalne opady deszczu i porywisty wiatr. W superkomórkach burzowych będą występować opady gradu, lokalnie o dużej średnicy około 3 cm. Zaznacza się także niewielkie ryzyko pojawienia się trąby powietrznej.” Ostrzeżenie II stopnia wydano m.in. dla woj. podkarpackiego, części lubelskiego i małopolskiego.

Niż genueński jest szczególnie niebezpieczny, gdy „zatrzyma się” nad jednym regionem – tak może być w najbliższych dniach. Modele pogodowe pokazują, że może on utknąć nad południową i centralną Polską na kilka dni, przynosząc nieustanne ulewy.

Jeszcze niedawno prognozy przewidywały, że lipiec będzie suchy. Tymczasem scenariusz zmienił się diametralnie. Teraz czeka nas groźba powtórki sprzed roku. We wrześniu 2024 roku niż genueński przyniósł w Polsce i krajach ościennych wyjątkowo intensywne opady. W efekcie doszło do powodzi błyskawicznych, zniszczeń dróg i domów, ewakuacji mieszkańców oraz poważnych strat materialnych.

Niepewność co do dokładnego przebiegu zjawisk pozostaje duża. Meteorolodzy podkreślają, że sytuacja jest dynamiczna. Równie ważne jak prognozy są działania służb ratunkowych i informowanie mieszkańców o zagrożeniu. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa już wysyła ostrzeżenia SMS-owe do mieszkańców południowych województw.

Specjaliści ostrzegają również przed nagłym wzrostem poziomu wód w rzekach i potokach, co może doprowadzić do przekroczenia stanów alarmowych.

Historia pokazuje, że niż genueński potrafi być nieprzewidywalny i groźny. Warto więc na bieżąco śledzić komunikaty IMGW oraz lokalnych służb, przygotować się na możliwe podtopienia i zabezpieczyć to, co cenne.