Miał być utopią w betonowej dżungli Wrocławia. Skończyło się na "Sedesowcach" i brutalnej rzeczywistości PRL-u

2025-07-25 1:15

We Wrocławiu jest sporo miejsc, które sięgają historią czasów PRL-u - jedne budzą nostalgię, inne kontrowersje. Wśród nich są m.in. "Sedesowce" przy placu Grunwaldzkim, które wyróżniają się nie tylko surową formą, ale też ciekawą historią powstania i legendarnym przydomkiem "Wrocławskiego Manhattanu".

Wrocław SE Google News

Spis treści

  1. Wrocławska architektura zachwyca na każdym kroku
  2. "Sedesowce", czyli wrocławski Manhattan
  3. Kultowe "Sedesowce" we Wrocławiu

Wrocławska architektura zachwyca na każdym kroku

Architektura Wrocławia zachwyca różnorodnością stylów i bogactwem historii - od gotyckich katedr, przez secesyjne kamienice, aż po modernistyczne i powojenne realizacje. Wśród tych ostatnich wyjątkowe miejsce zajmuje zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim. Monumentalny przykład brutalizmu z czasów PRL-u, często nazywany "Wrocławskim Manhattanem" lub "Sedesowcami", łączy w sobie zarówno śmiałą wizję architektoniczną, jak i historię pełną kontrastów. 

"Sedesowce", czyli wrocławski Manhattan

Zespół budynków przy pl. Grunwaldzkim 4-20 i ul. Marii Curie-Skłodowskiej 15 to zbiór sześciu obiektów mieszkalnych i trzech pawilonów handlowo-usługowych powstałych w latach 1967–1970. Za wyjątkowy projekt obiektów odpowiadała Jadwiga Grabowska-Hawrylak, której pomagali Zdzisław Kowalski, Włodzimierz Wasilewski i Krzysztof Sąsiadek. Kompleks budynków składa się z szóstki wieżowców o imponującej wysokości 55 metrów, które mają po 16 pięter.

Grabowska-Hawrylak zamierzała stworzyć biurowce z białego betonu, z klinkierowymi wnękami balkonów, egzotycznym drewnem i pnączami w przestrzeniach elewacyjnych, tworząc klimat śródziemnomorski w centrum Wrocławia. Niestety z powodu niedostatków budżetowych, projekt został okrojony w trakcie realizacji i użyto szarego betonu, zrezygnowano z roślinności oraz trawiastych dachów pawilonów.

Dalsza część artykułu znajduje się pod galerią.

Wrocławski Mahattan [ZDJĘCIA]

Kultowe "Sedesowce" we Wrocławiu

Choć pierwotnie "Sedesowce" miały tchnąć w miasto nowoczesnego ducha i przypominać zachodnie osiedla mieszkaniowe, przez dekady ich wygląd stopniowo się starzał - beton szarzał, elewacje niszczały, a projekt coraz bardziej odstawał od współczesnych standardów. Na szczęście w ostatnich latach przeprowadzono gruntowną modernizację, która przywróciła budynkom świeżość, nie odbierając jednak ich brutalistycznego charakteru.

Dziś wyróżniają się odnowioną, białą elewacją, a jeden z nich zyskał nawet okrągłe, bezszprosowe okna wpisujące się w pierwotny zamysł architektki. Otoczenie budynków także się zmieniło, bowiem dodano zieleń, nowe miejsca parkingowe oraz poprawiono dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. 

Quiz. Czy rozpoznasz kultowe filmy z okresu PRL-u tylko po jednym kadrze?
Pytanie 1 z 10
Co to za film?
FIlm
Tu spędzano luksusowe wakacje w PRL-u. Namiastka raju naszych rodziców

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki