Miał być utopią w betonowej dżungli Wrocławia. Skończyło się na "Sedesowcach" i brutalnej rzeczywistości PRL-u

2025-07-25 1:15

We Wrocławiu jest sporo miejsc, które sięgają historią czasów PRL-u - jedne budzą nostalgię, inne kontrowersje. Wśród nich są m.in. "Sedesowce" przy placu Grunwaldzkim, które wyróżniają się nie tylko surową formą, ale też ciekawą historią powstania i legendarnym przydomkiem "Wrocławskiego Manhattanu".

Wrocław SE Google News

Wrocławska architektura zachwyca na każdym kroku

Architektura Wrocławia zachwyca różnorodnością stylów i bogactwem historii - od gotyckich katedr, przez secesyjne kamienice, aż po modernistyczne i powojenne realizacje. Wśród tych ostatnich wyjątkowe miejsce zajmuje zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim. Monumentalny przykład brutalizmu z czasów PRL-u, często nazywany "Wrocławskim Manhattanem" lub "Sedesowcami", łączy w sobie zarówno śmiałą wizję architektoniczną, jak i historię pełną kontrastów. 

"Sedesowce", czyli wrocławski Manhattan

Zespół budynków przy pl. Grunwaldzkim 4-20 i ul. Marii Curie-Skłodowskiej 15 to zbiór sześciu obiektów mieszkalnych i trzech pawilonów handlowo-usługowych powstałych w latach 1967–1970. Za wyjątkowy projekt obiektów odpowiadała Jadwiga Grabowska-Hawrylak, której pomagali Zdzisław Kowalski, Włodzimierz Wasilewski i Krzysztof Sąsiadek. Kompleks budynków składa się z szóstki wieżowców o imponującej wysokości 55 metrów, które mają po 16 pięter.

Grabowska-Hawrylak zamierzała stworzyć biurowce z białego betonu, z klinkierowymi wnękami balkonów, egzotycznym drewnem i pnączami w przestrzeniach elewacyjnych, tworząc klimat śródziemnomorski w centrum Wrocławia. Niestety z powodu niedostatków budżetowych, projekt został okrojony w trakcie realizacji i użyto szarego betonu, zrezygnowano z roślinności oraz trawiastych dachów pawilonów.

Dalsza część artykułu znajduje się pod galerią.

Wrocławski Mahattan [ZDJĘCIA]

Kultowe "Sedesowce" we Wrocławiu

Choć pierwotnie "Sedesowce" miały tchnąć w miasto nowoczesnego ducha i przypominać zachodnie osiedla mieszkaniowe, przez dekady ich wygląd stopniowo się starzał - beton szarzał, elewacje niszczały, a projekt coraz bardziej odstawał od współczesnych standardów. Na szczęście w ostatnich latach przeprowadzono gruntowną modernizację, która przywróciła budynkom świeżość, nie odbierając jednak ich brutalistycznego charakteru.

Dziś wyróżniają się odnowioną, białą elewacją, a jeden z nich zyskał nawet okrągłe, bezszprosowe okna wpisujące się w pierwotny zamysł architektki. Otoczenie budynków także się zmieniło, bowiem dodano zieleń, nowe miejsca parkingowe oraz poprawiono dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. 

Quiz. Czy rozpoznasz kultowe filmy z okresu PRL-u tylko po jednym kadrze?
Pytanie 1 z 10
Co to za film?
FIlm
Tu spędzano luksusowe wakacje w PRL-u. Namiastka raju naszych rodziców

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki